Başvuran herkese 3 maaş birden… SSK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığı hepsi dahil!

Yasalar, sosyal güvenlikte kadınlara özel imkanlar sağlamakta. Bu imkanlardan biri de hem anne-baba hem de eş üzerinden bağlanan maaşlar. Öncelikle vefat eden eşin hangi sigorta türüne (SSK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığı) bağlı çalıştığına bakılmadan geride kalan kadın eşe dul maaşı bağlanıyor. Bu maaşın bağlanabilmesinin şartı, memur, BAĞ-KUR, ya da sigortalı eşin Ekim 2008’den sonra vefat etmiş olması ve en az 1800 gün priminin ödenmiş olması. Ekim 2008’den sonra vefat eden sigortalılar için ise; sosyal güvencesinin SSK olması halinde, 5 yıldan beri sigortası bulunması ve en az 900 gün prim ödemiş olması şartı yetiyor. BAĞ-KUR’lu sigortalının Ekim 2008’den önce vefatı halinde ise 1800 gün prim ödemiş olması şartı yeterli görülüyor.
AYNI ANDA 3 AYLIK BİRDEN / HEPSİNİN STATÜSÜ DE FARKLI OLMALI
Kadının kendi sigortasından dolayı devam eden emekli maaşı, dul maaşını da almasına engel değil. Çift maaşta iki önemli ayrıntı var. İlki; ister eş olsun ister anne ve baba, vefat eden sigortalı kişilerin 1 Ekim 2008’den önce mi sonra mı vefat ettiği. Diğeri de sigorta statülerinin ne olduğu. Yani SSK’lı mı BAĞ-KUR’lu mu Emekli Sandığı’na mı tabi olup olmadıklarına göre şartlar farklılık göstermekte. Kendi çalışmasından dolayı SSK emeklisi olarak maaş alırken, vefat eden BAĞ-KUR emeklisi kocasından dul aylığı da alan kadın, Emekli Sandığı’ndan (memurluktan) emekli olmuş babasının vefatı akabinde oradan da yetim aylığı alma hakkına sahip oluyor… Bu durumda üç maaş bağlanmış oluyor. Dikkat edilirse burada maaşlar ‘üç farklı sigorta sistemine göre’ bağlanabiliyor.
EVLİLİK HALİNDE KESİLİR BOŞANIRSA TEKRAR BAĞLANIR
Anne veya babasını kaybeden kız çocuğu, evlenene veya sigortalı işe girene kadar yaşı ne olursa olsun ömür boyu yetim aylığı alır. Kız çocuğu evlenirse ya da sigortalı bir işe başlarsa aylık kesilir. Boşandığında ya da işten ayrıldığında aylık yeniden bağlanır. Memur veya memur emeklisi olan kıza Emekli Sandığı yetim aylığı bağlamaz. Vefat eden eş SSK veya BAĞ-KUR’lu ise ancak bu durumda dul emekli eş, maaşın yüzde 50’sini, eş Emekli Sandığı’na tabi ise maaşın yüzde 75’ini alabilir.
PEKİ YA HİÇBİR GÜVENCESİ YOKSA
Türkiye’ni 84 milyonluk nüfusunun, 8,2 milyonluk bölümünü 65 yaş ve üzeri vatandaşlar oluşturuyor. Bunun yüzde 56’sını ise kadınlar oluşturmakta. Hiçbir sosyal güvencesi, kimsesi bulunmayan ve aylık geliri de düşük olan kadınlar, devletin güvencesi altına alınarak ’65 yaş aylığı” adı altında maaş bağlanıyor. Bu tutar da 1.084 lira.
65 yaş aylığından faydalanabilmek için ise 3 şart bulunmakta. Bunlar; yaş, gelir ve sosyal güvence. Yani 65 yaşını doldurmuş olacak, herhangi bir sosyal güvence (maaş, nafaka gibi) bulunmayacak. Bu yıl baz alındığında hanedeki kişi başına düşen gelir ise 1.416 liranın altında olacak.
Maaşların ödenme sırası ise şu şekilde:
Doğum tarihinin son rakamı 0-5 arası olanlar ayın 5’inde,
1-6 arası olanlar ayın 6’sında,
2-7 arasında olanlar ayın 7’sinde,
3-8 arasında olanlar ayın 8’inde ve 4-9 arası olanlar 9’unda. Başvuruların ikamet edilen ildeki Vakıflar Bölge Müdürlüğü’ne şahsen yapılması gerekmekte.
TARİHLER BELİRLEYİCİ ETKEN
Kadınlarda, anne ve babanın vefat tarihleri ve bağlı oldukları sigorta türü belirleyici etken. Buna göre de aylık bağlanıyor. Burada ise üç önemli tarih söz konusu.
VEFATLARDAN BİRİ 1 EKİM 2008 ÖNCESİNDE…
İkisi SSK’lı ise yüksek olan tam, düşük olan yarım maaş olarak ödenir. İkisi de Bağkur’lu ise yüksek olanın tamamı düşük olanın ise yarısı bağlanır. İkisi de memur ise tercih edilen aylık bağlanır. Anne ve babanın sigortalılık statüsü farklı ise iki maaşın ikisi de tam şekilde ödenir.
İKİ VEFAT DA 1 EKİM 2008 ÖNCESİNDE…
Anne ve babanın sigortalılık statüsü birbirinden farklı ise iki maaşın ikisi de tam olarak ödenir. Lakin ikisi de SSK’lı ise yüksek olan tam, düşük olan ise yarım olarak bağlanır. İkisi de Bağkur’lu ise tek maaş ödemesi yapılır. İkisi de devlet memuru ise ve memurluk 1 Ekim 2008’den önce başlamış ise, tercih edilen aylık tam olarak bağlanır.
ANNE VE BABANIN VEFATININ 30 EYLÜL 2008 TARİHİNDEN SONRA OLMASI HALİNDE
Her ikisinin de SSK’lı olması durumunda yüksek aylığın tamamı, düşük aylığın ise yarısı bağlanır. Her ikisinin de BAĞ-KUR’lu olması halinde yüksek aylığın tamamı, düşük aylığın ise yarısı bağlanır. Her ikisinin de Emekli Sandığı’na tabi olması halinde ise yüksek olan maaş bağlanır. Her ikisi de 1 Ekim 2008’den önce memur olan eski memursa, yüksek olan maaşa göre aylık bağlanır.
Her ikisi de 1 Ekim 2008’den sonra memur olmuş ise yükseğin tamamı ödenirken, düşük olanın yarısı maaş olarak bağlanır. Anne ya da babadan biri BAĞ-KUR ya da SSK’lı, diğeri ise Emekli Sandığı ise yetim, iki maaşı da tam olarak alır.